Кузгатмакчы булсаң халык күңелләрен (сборник стихов для взрослых)

Даһилар гомере гасырлар белән генә исәпләнә. Тукай – шигърият тарихында бер могҗиза ул. Талант куәте белән ул иң югары кимәлдәге даһи. Күтәргән фәлсәфи-инсани фикерләре белән дә, сәнгатьчә оста, нәфис һәм көтелмәгән ачышлары белән дә, традицияләрне үзендә туплап, тулы чагылдыруы белән дә, милли шигырьне яңа баскычка күтәргән новаторлыгы белән дә даһи шагыйрь ул Тукай.

Тукай – әнә шул максатка татар әдәбиятында тиз арада ирешкән бөек шагыйрь, һичшиксез, ул татар поэзиясендә чын мәгънәсендәге халыкчанлыкның шигъри серен, матурлыгын ачып, аны иң югары идеал итеп раслады һәм сурәтләде.

Тукай— безнең замандашыбыз, чөнки ул калдырган иҗат мирасы һәм халыкка күрсәткән изге хезмәте – аның тарих белән һаман да алга барачак һәм һич-кайчан үлмәячәк җанлы сыны, барлыгы, яшәве. Чын сәнгатьне, чын шигъриятне тудырган затлар бервакытта да үлмиләр. Халык рухын били алган сәнгать иясе үлемсез. Тукай да шундый. «Тукай шикелле зур шагыйрьләрнең поэзиясе – ул тормыш күренеше, ул тормыштан аерылгысыз, ул тормыш белән бергә алга бара, югары күтәрелә һәм һәрвакыт тере булып, тереләр белән бергә яшәр». Әйе, «тереләр белән тереләрчә сөйлэшә-сөйлэшә», Тукай безнең арада яши, кешелекнең прогрессы, ирек һәм бәхете өчен көрәш сафларында бара.

1. Күңел

2. Васыятем

3. Тәрәттод вә шөбһә

4. Хатыннары хөррияте

5. Авыл җырлары. Өченче көлтә

6. Сәфилгә каршы язырга

7. Пәйгамбәр

8. Исемдә

9. Номерга төшкән искеләр

10. Дәүре галәм

11. Ишан

12. Хәзерге өйләнешүчеләр

13. Минһаҗ

14. Гласный

15. Хайлем хайлем хайларга

16. Бунларның берсе үз анасы

17. Күрсәтә

18. Габделхәмит

19. Муллалар

20. Вөҗдан зарары

21. Ике

22. Ничек тормак тиеш

23. Гаилә тынычлыгы

24. Киңәш

25. Ике кояш

26. Сөй гомерне

27. Эш чыгарылган татар кызына

28. Бәгъзе зыялыларымыз

29. Гомер хакында

30. Ачы хакыйкать

31. Төрекчәдән

32. Гашыйк

33. Вакте гаҗизем

34. Шекспирдан

35. Китап

36. Мөкатдимә

37. Сөбханалла

38. Эш

39. Әнә, менә

40. Могъҗиза

41. Туган авыл

42. Чыршы

43. Яңгыр илә кояш

44. Милли моңнар

45. Яратырга ярый

46. Япон хикәясе

47. Күңел йолдызы

48. Киңәш

49. Сәрләүхәсез

50. Теләү бетте

51. Туган тел

52. Ана догасы

53. Таян Аллага

54. Бабай

55. Уянмас йокы

56. Ай һәм кояш

57. Җир йокысы

58. Кышка бер сүз

59. Кошларга

60. Сабыйга

61. Карлыгач

62. Кышкы кич

63. Кошчык

64. Бишек җыруы

65. Бәхетле бала

66. Бала белән күбәләк

67. Мәктәптә

68. Эш беткәч уйнарга ярый

69. Арба, чана, ат

70. Кәрхәнәдә

71. Кәҗә белән сарык хикәясе

72. Татар мөхәрриренә

73. Нәсыйхәт

74. Мәҗруһ указ

75. Кәҗә тугрысында

76. Зур бәшарәт

77. Җәйге таң хатирәсе

78. Авыл җырлары. Дүртенче көлтә

79. Озын көйгә дә бер җыру

80. Күңелле сәхифәләр

81. Илтияз алган бала

82. Һәр ялтыраган алтын түгел

83. Безнең гаилә

84. Гали белән кәҗә

85. Фатыйма белән сандугач

86. Һәркемнең ашыйсы килә

87. Ялкау маэмай

88. Шаян песи

89. Кызыклы шәкерт

90. Бичара куян

91. Ак бабай

92. Кичә һәм бүген

93. Мигъраҗ

94. Ике иптәш арасында

95. Ник, нигә

96. Катиле нәфескә

97. Газаптан соң

98. Ачы тәҗрибә авазы

99. Җәй көнендә

100. Мәҗлес

101. Яз хәбәреИке хатын берлә тормыш

102. Кайчакта

103. Гомер юлына керүчеләргә

104. Өмидсезлек

105. Хале хазир

106. Үкенеч

107. Васыять

108. Яшьләр

109. Тансы

110. Иссез чәчәк

111. Сибгатуллин

112. Күгәрчен

113. Баскыч

114. Бер мән

115. Актык тамчы яшь

116. Граммофонда татар җырлары

117. Ит базарында тәрракый

118. Сәгатьләр келт-келт итәдер

119. Елның дүрт фасылы

120. Төш

121. Өзелгән өмид

122. Кайда, кем

123. Тәләһһеф

124. Өйләнү, түгел сөйләнү

125. …га

126. кушмый ишан хыйлькасендә

Сборник стихов на татарском языке татарского народного поэта Габдуллы Тукая.

Произведения Г. Тукая издавались множество раз. Одно из солидных изданий его произведений увидело свет даже в тяжелые годы Великой Отечественной войны (1943), стихи Тукая вместе с отважными воинами, сыновьями Татарстана сражались с гитлеровскими захватчиками и под Москвой, и на Курской дуге, и при штурме Берлина.

И ныне творчество Тукая не теряет своей действенной силы. Потому, что оно является составной частью мирового культурного наследия. Татарский национальный балет «Шурале», созданный композитором Ф.Яруллиным на основе поэмы-сказки великого Тукая, выйдя за пределы нашей страны, обошел многие страны Запада и всюду встречал самый восторженный прием.

Песни на слова Тукая в исполнении артистов Татарской государственной филармонии им. Г.Тукая звучали со сцен Италии, Мальты и стран далекой Африки. В Финляндии уже многие годы один из отделов общества культурных связей с Россией составляет «Общество Тукая».

Примечательно, что творчество Тукая питает, обогащает все отрасли искусства, стимулирует их расцвет. Свидетельством тому являются балеты «Шурале» Ф.Яруллина, «Кисекбаш» Р.Губайдуллина, «Водяная» А. Бакирова. симфония «Кырлай» Н.Жиганова, скульптурные и живописные произведения Б.Урманче, И.Казакова. Б.Альменова, Ф.Аминова и др. Живет и здравствует Тукай и на театральной сцене, и в исторических романах.

В Татарстане учреждена ежегодная Государственная премия имени Габдуллы Тукая, и каждый год 26 апреля мы узнает имена ее очередных лауреатов – писателей, музыкантов, художников. Центральная площадь и одна из улиц древней Казани названы именем Тукая. В Казани. В одном из красивейших зданий, некогда принадлежащих потомку легендарного Шамиля, открыт Литературный музей Габдуллы Тукая.

Габдулла Тукай (Габдулла Мухамедгарифович Тукаев) – величайший татарский народный поэт, а также литературный критик, публицист, общественный деятель и переводчик. Родился 14 апреля (26 по новому стилю) 1886 года в деревне Кушлауч (Казанская губерния) в семье потомственного муллы. 2 апреля (15 по новому стилю) 1913 года в Казани в 20 часов 15 минут Габдуллы Тукая не стало, как писал Горький, «от голода и чахотки».

Проект подготовлен к 50-летию выпуска первой продукции ПАО «Нижнекамскнефтехим» группы компаний «ТАИФ» студией записи аудиокниг «Җидегән чишмә»

ООО «Дом народного творчества- Нижнекамскнефтехим»

Руководитель проекта: Александр Гнеденков

Руководитель творческой группы – Заслуженный работник культуры РТ Луиза Шайхутдинова

Дизайнер – Наталья Сычева

Звукооператор – Ильдар Кадушин, Рамиль Гафаров, Рустем Ахунов

Чтец – Ильдус Ахметзянов – Заслуженный артист России, Народный артист РТ, лауреат Государственной премии им. Г. Тукая

Документальное обеспечение – Лилия Завгородняя